eRIC Covid-19 Files #1. Marcel Dokter: “Je werkt zoals je traint”

Welkom bij de eerste editie van de eRIC Covid-19 files. Dit zijn verhalen over de mensen die aan de frontlinie of directe zijlijn staan van de corona crisis die ons land – en de hele wereld – in haar greep houdt. In deze files worden hun verhalen opgeschreven en gedeeld met iedereen die het gezicht achter de hulpverleners en rampenbestrijders wil leren kennen. We beginnen met Marcel Dokter, voorzitter van de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers (VBV). 

Verandering

Ook bij de vrijwillige brandweer zijn dingen logischerwijs niet meer hetzelfde. Waar het voorheen bijvoorbeeld nog regelmatig bij elkaar komen was, ook na het uitrukken, wordt na een actie direct teruggereden om de pakken uit te doen en naar huis te gaan. Dat alles om verspreiding van het virus tegen te gaan. “Bizar”, zo noemt Dokter de huidige situatie. “Het is lang niet zo leuk als voorheen.”

Daarnaast veranderen de werkzaamheden ook. “Zo mogen we niet meer beademen. Laatst hadden we een reanimatie melding. Dan rukken we uit, maar mogen niet meer beademen. Het enige wat we nog mogen en kunnen doen is masseren en de AED aansluiten.” 

En dat allemaal in beschermende kleding. Een standaard brandweerpak volstaat dus niet meer. Dokter: “We moeten met zijn allen in beschermende kleding met mondkap. Dat maakt het wel tot iets geks. Je raakt ook ongerust, niet alleen over je manschappen, ook over jezelf.”

Ook heeft de vrijwillige brandweer haar functie als vereniging verloren. “Je houdt dit werk alleen vol als het een hele leuke club is om te zijn. Er zit dus ook een sterk verenigingsleven bij”, aldus Dokter. “Helaas verhindert de huidige situatie dat we bij elkaar kunnen komen en dat we niet meer kunnen oefenen. Hierdoor valt ook een stukje sociaal vangnet weg. Alles ligt stil op dit moment, van het oefenen to samenkomen.”

De boel bij elkaar houden

Nu het oefenen en het verenigingsleven stilligt, is het wel zaak dat de leden van de vrijwillige brandweer getraind blijven. Want, zoals Dokter zegt: “Je werkt zoals je oefent.” Er is al ruim een maand niet meer geoefend. Ook het trainen in multidisciplinair verband ligt op dit moment stil. 

Gelukkig zijn er wel wat alternatieven: “Dat we een maand niet geoefend hebben, baart me op dit moment nog geen zorgen. Zo hebben we e-learning programma’s om onze mensen scherp te houden. Daarnaast waren onze mensen al goed getraind en kunnen daar nog op vooruit. Wat betreft de multidisciplinaire oefeningen: dat ligt inderdaad stil, maar we merken dat we op straat nog heel goed met elkaar overweg kunnen en samen kunnen werken, dus ook daar zie ik gelukkig geen problemen.” 

Waar echter die kritieke grens ligt, is moeilijk vast te stellen. Dat komt onder anderen omdat zich nog nooit een dergelijke situatie heeft voorgedaan. 

Weg van kleinste scenario

Afgelopen jaren is er bezuinigd op de hulpverlenende sector, in de zorg, maar ook bij de brandweer. Alles is tot het kleinste scenario geminimaliseerd. De gevolgen zijn nu zichtbaar in vooral de zorgsector, maar ook de brand op de Peel van eind april laten zien dat hulpverleners in dit soort situaties aan capaciteit te kort schiet, volgens Dokter.

Daarom hoopt Dokter dat hulpverleners hun organisaties weer kunnen terug organiseren naar een grotere capaciteit. “Nu kunnen we eigenlijk alleen goede actie ondernemen bij een kleine brand zonder slachtoffers. Iets vergelijkbaars zie je ook in de gezondheidszorg. Mede door de te kleine capaciteit moesten ziekenhuizen een enorme krachtsinspanning leveren.”

De vraag blijft echter waar je je op moet voorbereiden. Dokter: “Ik hoop dat we er eens goed naar kijken dat we ons niet weer te klein gaan organiseren. Dat soort dingen zie je altijd pas vlak na een ramp, zoals corona en brand in de peel. De dekking is te laag. Ik hoop dat als dit voorbij is, dit wordt herzien. De praktijk nu laat zien je je op meer moet voorbereiden dan alleen het standaard werk. Als voorzitter ben ik het meest bezig met aan te tonen dat we ons op dit soort dingen moeten voorbereiden.”

Nationaal innovatiebeleid

Hoe moet het verder als het de corona crisis voorbij is? Dokter zou graag een landelijk innovatiebeleid zien. Want nu al ziet hij dat zijn mensen bijvoorbeeld steeds vaker worden ingezet voor paramedische handelingen. “We worden vaker gebeld als mensen iets lichamelijk mankeren. Daar moeten we in de opleiding van de brandweer meer mee gaan doen.” 

Op dit moment is innovatie bij brandweer opgedeeld in 25 regio’s met elk hun eigen innovatiebeleid. Zo voert de brandweer bijvoorbeeld steeds meer paramedische handelingen uit, maar iedere regio traint en innoveert op haar eigen manier. Dokter: “Dat levert dus 25 verschillende methodes op, wat in het kader van nationaal samenwerken niet gunstig is.” Hij ziet daarom ziet graag één nationaal innovatiebeleid.

Positieve afsluiter

Het belangrijkste nu is om optimistisch te blijven. Dokter: “Ik ben ervan overtuigd dat we dit virus de baas zullen worden, en dat we weer terug kunnen naar normaal. En ik hoop dat als we eruit komen, we zullen zien dat er niet te veel is veranderd. Ook dit komen we weer te boven, zoals alle crises.”