REASeuro: explosieven als core business

In het Brabantse Riel is afgelopen voorjaar een markant bedrijfsgebouw in het landschap verschenen. Het is het nieuwe ‘hoofdkwartier’ van REASeuro, expert op het gebied van explosieven. Met zijn specifieke kennis en expertise draagt dit specialistische private bedrijf bij aan de publieke veiligheid. Die missie verbindt REASeuro met andere veiligheidspartners zoals politie, brandweer, Koninklijke Marechaussee en bijzondere opsporingsambtenaren. Daarom willen de Brabantse explosievenexperts tijdens eRIC 2022 graag laten zien hoe zij de publieke en private sector kunnen ondersteunen met hun specialisme.

Het opsporen en veiligstellen van oude oorlogsexplosieven is de core business van REASeuro. Maar het bedrijf biedt ook oplossingen voor veiligheidsvraagstukken rond explosieven, ter ondersteuning van politie, Koninklijke Marechaussee en andere overheden. Want de wereld wordt er niet veiliger op en verdachte objecten, geïmproviseerde explosieven en zwaar vuurwerk in de sfeer van onder andere de georganiseerde criminaliteit, leveren politie en andere overheidsdiensten dagelijks veel werk op.

De basis voor het bedrijf werd gelegd in 1998. Dat jaar nam Ad van Riel het initiatief voor de oprichting van REASeuro, en privatiseerde daarmee de markt voor het opsporen van (oorlogs)explosieven. In 23 jaar tijd groeide het bedrijf uit tot een onderneming met 55 mensen in vaste dienst. In deze specialistische bedrijfstak zijn zo’n twintig bedrijven met pakweg 400 mensen actief. REASeuro verzorgt ook de specialistische opleidingen voor andere bedrijven in de branche. En om kennis en kunde te bundelen en de veiligheid en het kwaliteitsniveau in de sector te borgen, nam REASeuro ook het initiatief voor een eigen branchevereniging, Explosieven Veilig Nederland. Die is sinds 9 mei jl. een feit.

REASeuro is internationaal actief. In Nederland beperkt het bedrijf zich tot het opsporen, opgraven en veiligstellen van oorlogsmunitie. De feitelijke ruiming en het onschadelijk maken zijn taken voor de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD). In sommige andere landen voert REASeuro ook het ruimingswerk uit. Bijvoorbeeld in Duitsland voor de US Army op oefenterreinen en in het voormalig Joegoslavië, waar ook decennia na de Balkanoorlog nog steeds grote hoeveelheden oorlogsbommen en mijnen in de grond zitten.

In Nederland moet de werklast van het opsporen van munitie ook niet worden onderschat. Derk Dubbeld, opleidingsmanager van REASeuro, becijfert dat jaarlijks nog altijd zo’n 50.000 explosieve ‘erfstukken’ van de Tweede wereldoorlog worden aangetroffen, die met de grootste voorzorg en voorzichtigheid onschadelijk moeten worden gemaakt. “Voorlopig is er nog meer dan genoeg werk voor onze sector”. Verzekert Dubbeld. “Niet alleen op land, maar ook op zee, waar als gevolg van onder andere de grootschalige bouw van windparken de risico’s van confrontatie met oorlogsmunitie op de zeebodem toenemen.”

Dubbeld legt, samen met Thijs van Meegen, directeur van het REASeuro Competence Center, uit, hoe het bedrijf te werk gaat. Veelal gaat het om opsporingsacties in gebieden voor geplande bouwprojecten voor woonwijken, bedrijventerreinen en infrastructuur. In opdracht van de projectontwikkelaar of gemeente wordt dan een gebied in kaart gebracht en onderzocht met specialistische apparatuur. Met behulp van magnetometers en metaaldetectoren kan de bodem meters diep worden gescand op aanwezigheid van metalen voorwerpen die op explosieven kunnen duiden. In omgevingen met een zachte (veen)bodem, zoals in de West-Nederlandse poldergebieden, kunnen oorlogsbommen en granaten dieper in de bodem zitten. Dan is ‘dieptedetectie’ de methode om ‘dieper in de ondergrond’ te kijken. Hierbij wordt een sensor machinaal tot een gewenste diepte gebracht zodat explosieven op grotere diepte ook kunnen worden gedetecteerd.

De mensen die bij REASeuro werken, hebben veelal een achtergrond bij de politie, de Koninklijke Marechaussee of andere krijgsmachtonderdelen. “Maar we hebben ook academische historici in dienst”, verklaart Dubbeld. “Want via historisch onderzoek kun je al heel veel relevante informatie op tafel krijgen over de oorlogsgeschiedenis in een bepaald gebied. Bijvoorbeeld welke eenheden daar slag met elkaar hebben geleverd en welke wapens en welke typen munitie zij gebruikten. Ook informatie over neergestorte vliegtuigen in het gebied kan van belang zijn. Op basis van die historie krijgen de opsporingsexperts al een eerste beeld van waar ze naar moeten zoeken.”

Wordt munitie aangetroffen, dan wordt de plek gemarkeerd via GPS en indien mogelijk wordt het explosief opgegraven. Kleinere granaten kunnen tijdelijk worden opgeslagen in een speciale beveiligde container, in afwachting van de EOD die zorgt voor demontage of vernietiging. Zwaardere vliegtuigbommen worden, afhankelijk van het gebied en de omgevingsrisico’s, via een multidisciplinaire ruimingsoperatie onschadelijk gemaakt. Dit gebeurt al dan niet met ontruiming van een ruime veiligheidsmarge rond de vindplaats.

Met zijn specifieke kennis en expertise draagt REASeuro ook graag bij in andere situaties met explosieven, zoals de meer acute vondsten van onder andere verdachte voorwerpen bij bommeldingen, geïmproviseerde explosieven bij aanslagen en criminele acties. Thijs van Meegen: “De politie en de KMAR hebben voor dit soort situaties eigen explosievenverkenners binnen hun organisatie, de Teamleider Explosieven Veiligheid, kortweg TEV’ers. Incidenteel leveren wij ondersteuning en advies. Een spraakmakend voorbeeld was de afpersingszaak rond meubelketen IKEA die te maken kreeg met meerdere geïmproviseerde bommen in prullenbakken. Hierbij hebben wij de Politie het bewijs geleverd dat de dreiging reëel was en samen met de Politie de verkenning gedaan.”

Van Meegen en Dubbeld zien dat het aantal meldingen van incidenten rond explosief materiaal toeneemt, als gevolg van onder andere de verharding van de georganiseerde criminaliteit, die steeds zwaardere wapens en zwaardere explosieven gebruikt. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het steeds grotere schadebeeld bij plofkraken op geldautomaten en de inzet van middelen als handgranaten, bombrieven en andere typen explosieven in het criminele circuit. Ook hebben de politie en de EOD de afgelopen jaren herhaaldelijk in actie moeten komen voor het opruimen van grote hoeveelheden illegaal zwaar vuurwerk. Vuurwerkbommen met een grotere kracht dan handgranaten zijn geen bijzonderheid meer.

Thijs van Meegen: “We zien ook dat de maatschappij verandert en dat de politie zich herbezint op zijn taken. Daardoor krijgen bijzonder opsporingsambtenaren, zowel in stedelijke gebieden als in de buitengebieden, steeds meer handhavingstaken op hun bordje. Ook zij worden geregeld geconfronteerd met de vondst van explosieven. Hetzij als gevolg van een criminele actie, hetzij door de vondst van een granaat in een stadsgracht door een magneetvisser. Wij verzorgen al opleidingen voor deze doelgroepen. We werken aan een business case om onze dienstverlening als specialist voor advies en ondersteuning uit te breiden naar deze categorie ‘acute explosievendreigingen’. Wij denken dat we voor de OOV-sector met onze specialistische kennis van grote waarde kunnen zijn, ook in de acute fase.”

Daarnaast richt REASeuro zich op het bedrijfsleven, in het bijzonder op ondernemingen die vanwege hun profiel en activiteiten kwetsbaar zijn voor bommeldingen. Het tijdig inschakelen van expertise om de aard van de dreiging vast te stellen, kan bepalend zijn voor de mate van overlast en verstoring van bedrijfscontinuïteit. Dubbeld: “In een reflex bellen bedrijven die geconfronteerd worden met verdachte zaken of een mogelijke bombrief vaak direct met 112. Maar dan ben je als bedrijf de regie kwijt en neemt de overheid die in handen. Hun benadering ‘safety first’ resulteert automatisch in ‘business last’. Als wij in staat zijn snel vast te stellen of een dreiging serieus is, kunnen we onderbouwd inschatten of opschaling wel of niet nodig is. Dat kan een bedrijf een hoop overlast en kosten door verstoring en vertraging van bedrijfsprocessen schelen.”

Tijdens eRIC 2022 laat REASeuro zien hoe zij met haar specialistische kennis en materieel een rol kan spelen in het netwerk van de ketenpartners in veiligheid. Met als verbindend element: meehelpen Nederland een stukje veiliger te maken. In die gezamenlijke missie is de rol van het gespecialiseerde bedrijfsleven onmisbaar.