Het Nederlandse Rode Kruis: speerpunten in hulpverlening

04-01-2018

Het Nederlandse Rode Kruis (NRK) is burgerparticipatie in hulpverlening op zijn best. Ruim 65.000 gepassioneerde vrijwilligers zetten zich belangeloos in voor de medemens in nood, in binnen en buitenland. Al 150 jaar lang, een feit dat dit jaar feestelijk werd gevierd. Het NRK is een onmisbare schakel in het stelsel van humanitaire hulpverlening, noodhulp bij rampen en evenementenhulpverlening en -veiligheid. eRIC 2018, als multidisciplinair verbindingsplatform bij uitstek, is voor het NRK dan ook ‘the place to be’ om de netwerkcontacten in de hulpverleningswereld te verstevigen en uit te breiden. En ook de eerste hulpverlening in het kader van evenementenveiligheid op het eRIC-terrein in Twente is bij het NRK in goede handen!

Ready 2 Help

Het Nederlandse Rode Kruis past zijn organisatie en taken voortdurend aan aan de hulpverleningsvraag in de samenleving. In die vernieuwingstrend passen onder andere de nieuwe noodhulpteams die het NRK sinds 2016 levert, als onderdeel van de organisatie voor Grootschalige Geneeskundige Bijstand (GGB). Maar ook het initiatief ‘Ready 2 Help’, dat 38.000 hulpvaardige mensen heeft verenigd in een landelijk dekkend netwerk voor burgerhulpverlening. Om te ondersteunen bij gebeurtenissen als evacuaties, zoekacties naar vermiste personen of het vullen van zandzakken bij hoogwater. ‘Burgers voor burgers’, een toekomstvast concept in een samenleving waar zelfredzaamheid en samenredzaamheid in noodsituaties een steeds belangrijkere voorwaarde wordt, vindt Leen Groen, stafmedewerker beleid en kwaliteit nationale noodhulp bij het NRK. “Want burgers zijn bij noodsituaties altijd als eerste ter plaatse, vóór de professionele hulpdiensten. En het zit in de aard van mensen om dan, binnen hun vermogen, de helpende hand toe te steken. Burgerhulp vergroot de veerkracht van de samenleving in tijden van ramp en crisis. Die maatschappelijke kracht faciliteren we met Ready 2 Help.”

“Vrijwilligers hebben altijd een cruciale rol gespeeld in de hulpverlening”, vervolgt Groen. “Kijk naar de brandweer, reddingsbrigades, de KNRM, de Nationale Reserve van de krijgsmacht, EHBO-verenigingen en onze eigen brede achterban. Wat ons als vrijwilligersorganisaties bindt, is onze drive om mensen in uiteenlopende noodsituaties te helpen. Vrijwilligheid is het bindmiddel in de samenleving, maar ook een voorwaarde om hulp en ondersteuning effectief en tegen maatschappelijk acceptabele kosten te organiseren. De nationale taken van het NRK in het stelsel van veiligheid en hulpverlening spitsen zich toe op noodhulpverlening bij grote ongevallen en rampen, opvang en verzorging bij calamiteiten en evenementenhulpverlening.”

Noodhulpteams

De noodhulpteams die vanaf 2016 hun intrede hebben gedaan in de geneeskundige hulpverleningsketen, zijn de meest in het oog springende vernieuwing binnen het NRK. Leen Groen: “Landelijk staan ruim 800 speciaal opgeleide en getrainde vrijwilligers, verdeeld over 28 noodhulpteams, paraat om op verzoek van de veiligheidsregio’s in actie te komen. Bij grotere calamiteiten en rampen nemen zij de zorg voor de lichtgewonden voor hun rekening, zodat ambulancediensten en traumateams de handen vrij hebben om zich te kunnen concentreren op de zwaarder gewonden. Onze rol in de organisatie voor Grootschalige Geneeskundige Bijstand is vastgelegd in een convenant met alle 25 veiligheidsregio’s. Naast de noodhulpteams spelen ook de bevolkingszorgteams een belangrijke rol in het systeem voor rampenbestrijding en crisisbeheersing. Deze teams kunnen in opdracht van de gemeente worden ingezet ter ondersteuning in een opvangcentrum bij een ontruiming of evacuatie. De gemeente is verantwoordelijk voor dit proces en regelt de opvanglocatie, maar bij een grotere en langdurige opvang- en verzorgingsoperatie zijn veel extra handen nodig. Daarom hebben 22 veiligheidsregio’s inmiddels ook voor die taak een samenwerkingsovereenkomst met het NRK gesloten.”

De vernieuwde taken en werkwijzen van het NRK wil de organisatie op het beursterrein van eRIC 2018 tonen. Liefst ook in een interactieve demonstratie met de partners waarmee de noodhulpteams in de praktijk samenwerken en ook in combinatie met een bevolkingszorgteam. Maar los van de presentatie van de NRK-specialismen, vindt Leen Groen deelname aan eRIC ook van belang vanuit het oogpunt van het delen van kennis en ervaringen met partners uit binnen-  en buitenland.

Contacten leggen en kennis delen

“De maatschappij verandert en crisis- en incidentscenario’s veranderen mee. Neem nu de dreiging van terroristische aanslagen. Dat is een vraagstuk waarmee alle hulpverleningsdiensten te maken hebben. Ook het Nederlandse Rode Kruis. Want al is onze taak primair ondersteunend en gericht op lichtgewonden en opvang en verzorging, ook onze vrijwilligers kunnen in een situatie terechtkomen waarin zij als eerste aanwezig zijn op de plaats van een aanslag. Daarom scholen ook wij onze mensen bij met specifieke procedures, werkwijzen en materialen gericht op kenmerkende letsels bij een terreuraanslag. Omdat ook brandweer, politie en geneeskundige professionals intensief met terrorismegevolgbestrijding bezig zijn, willen we door kennisdeling zoveel mogelijk van anderen leren om ons goed voor te bereiden. Daarom leggen we bijvoorbeeld ook contacten met onze zusterorganisaties in België en Duitsland, waar hulpverleners helaas al praktijkervaring met aanslagen hebben. Wij hopen tijdens eRIC 2018 veel waardevolle contacten met partners te leggen, voor het delen van kennis op ons vakgebied in brede zin. Daarom nemen we ook deel aan een internationaal congres over humanitaire hulpverlening dat de Universiteit Twente tijdens eRIC organiseert.”

Eerstehulptaak tijdens eRIC 2018

Dat het NRK tijdens de vakbeurs een dubbelrol heeft en ook de eerstehulptaak op het eRIC-terrein voor zijn rekening neemt, is volgens Leen Groen vanzelfsprekend, want evenementenhulpverlening is een wezenlijke kerntaak van de organisatie. NRK-vrijwilligers staan paraat bij honderden grotere en kleinere evenementen, met als grootste jaarlijks terugkerende operatie de Nijmeegse Vierdaagse, waar meer dan zevenhonderd vrijwilligers vier dagen lang borg staan voor de eerste hulp aan de tienduizenden lopers, vanuit een netwerk van eerstehulpposten en medische centra langs het parcours. “Voor al onze noodhulpvrijwilligers geldt dat zij jaarlijks een verplicht aantal uren aan evenementenhulpverlening moeten besteden, om hun praktijkervaring met eerstehulpverlening op peil te houden. In dat opzicht is de evenementenhulpverlening eigenlijk de basis van onze uitvoerende rampenhulpverleningstaak.”